دفاتر خدمات الکترونیکی حضوری!

از چند سال پیش به این سو و براساس قانون برنامه توسعه پنج‌ساله کشور و قانون مدیریت خدمات کشوری، تمام دستگاه‌های دولتی موظف شده‌اند خدمات الکترونیک خود را در چارچوب دفاتر پیشخوان دولت متمرکز کنند.دفتر پیشخوان خدمات دولت و بخش عمومی و غیردولتی یا دفتر پیشخوان، به دفاتری گفته می‌شود که دولت برای ارائه خدمات الکترونیک به مردم در سطح کشور راه‌اندازی کرده‌است. همه دستگاه‌های اجرایی دولتی ایران موظفند خدمات الکترونیک خود را از راه این دفاتر ارائه دهند. این دفاتر به‌دست بخش خصوصی اداره می‌شوند. یکی از دلایل تشکیل این دفاتر جلوگیری از موازی‌کاری دستگاه‌های دولتی و حرکت به سوی دولت الکترونیک بیان شده‌است.
آمار دقیقی از تعداد این دفاتر و تعداد خدماتی که ارائه می‌دهند وجود ندارد اما حدود ۱۶هزار دفتر پیشخوان خدمات با عناوین مختلف، در ایران مشغول به فعالیت هستند که نزدیک به ۱۰هزار واحد آن در روستاها و حدود ۶هزار واحد دیگر در شهرها قرار دارند. امور بیمه‌ای، امور سجلی و ثبت احوال، گواهینامه و تخلفات رانندگی و گذرنامه، فروش بلیت اتوبوس‌های بین‌شهری، پرداخت الکترونیکی قبوض، امور مربوط به اسقاط خودرو، خدمات گمرکی، پست‌بانک، خدمات مخابراتی و ... ازجمله خدمات قابل عرضه در دفاتر پیشخوان خدمات دولت است. طبق برنامه‌ریزی‌ها باید تقریبا به ازای هر ۲۰ هزار نفر یک دفتر پیشخوان با توزیع مناسب در سطح کشور ایجاد شود.

فلسفه راه‌اندازی این دفاتر، کاهش مراجعات مردم به دستگاه‌های دولتی بوده است اما این دفاتر اکنون خود به یک مشکل برای مردم تبدیل شده‌اند چرا که تعدد و تنوع این دفاتر به قدری زیادشده است که برای مراجعه به هر دستگاه دولتی باید ابتدا به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک آن دستگاه که در سطح شهر پراکنده هستند مراجعه شود. این دفاتر نیز به تعداد کافی در سطح شهر وجود ندارد و به‌دلیل حجم بالای پرونده‌ها و مراجعات مردمی، فرایند دریافت خدمت از این دفاتر بسیار طولانی و پیچیده شده است. همچنین یک شهروند ممکن است برای یک کار اداری به چند اداره و سازمان دولتی مراجعه کند و پیدا کردن دفاتر مختلف خدمات الکترونیک در سطح شهر برای او بسیار مشکل خواهد شد.
پیشنهاد می‌شود که براساس قانون تمام این دفاتر در یکدیگر ادغام شده و تنها یک نوع دفتر خدمات الکترونیک ایجاد شود و در عوض همه دفاتر موجود به سامانه‌های ارائه خدمات عمومی به مردم مجهز شوند.اما از طرف دیگر به‌نظر می‌رسد که بسیاری از خدمات ارائه‌شده در این دفاتر نیز از طریق اینترنت قابل ارائه است و نیازی به مراجعه حضوری مردم به این دفاتر وجود ندارد. در برخی موارد این دفاتر خود به دوباره‌کاری و پیچیده‌کردن کار‌ها می‌پردازند؛ مثلا بسیاری از مدارک خواسته‌شده از سوی این دفاتر، توسط مراجعان قابل بارگذاری روی سامانه‌های اینترنتی دفاتر یا دستگاه‌های دولتی است و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
ارائه خدمات الکترونیک به‌صورت حضوری در دفاتر پیشخوان، درون خود حاوی یک تضاد ذاتی است؛ خدمت الکترونیک که حضوری نمی‌شود؛ فقط ساختمان ارائه خدمت عوض شده است؛ دفتر همان دفتر است!