کتابخوان الکترونیکی بخریم یا تبلت؟

 یکی از این ابزارها دستگاه‌های کتابخوان الکترونیکی یا EBOOK READERها هستند که طی یکی دوسال اخیر شرکت‌های تولید و عرضه کننده، محصولات گوناگونی در این زمینه به بازار عرضه کرده‌اند. می‌توان گفت استفاده از این ابزارها دنیای کتابخوان و روزنامه‌خوان‌ها را دگرگون کرده است. با توجه به این موضوع هر روز شاهد رشد صنعت کتب الکترونیکی و ابزارهای مرتبط با این صنعت در بازارهای جهانی هستیم. اما در کشور ما گویا داستان به گونه دیگری است و استفاده از کتب الکترونیکی و ابزارهای مطالعات الکترونیکی داستان دیگری دارد که ما در این گزارش به آن پرداخته‌ایم. اگر به این موضوع علاقه‌مندید این گزارش را بخوانید.

** کتابخوان الکترونیک یا تبلت؟
این سوالی است که اکثر افرادی که قصد خرید کتابخوان الکترونیک دارند با آن درگیر هستند. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که کتابخوان‌های الکترونیک با توجه به قابلیت‌های خاصی که دارند برای مطالعه و تبلت‌ها برای گشت‌زنی‌های اینترنتی و بازی و... مناسب هستند. به بیان کلی و بدون طول و تفسیر باید بگوییم که سبک بودن، شارژ باتری طولانی‌تر، استفاده از جوهر الکترونیک (e-ink) و... از مهم‌ترین مزیت های یک کتابخوان نسبت به تبلت است. 
یکی از ویژگی‌های خاص این دستگاه‌ها این است که کتابخوان‌های الکترونیک قابلیت‌هایی اختصاصی برای مطالعه کتاب دارند که در تبلت و... دیده نمی‌شوند. به‌ طور مثال، می‌توان به‌راحتی صفحه‌ها را ورق زد، آنها را روی نمایشگر دستگاه بالا و پایین برد و حتی ویرایش‌شان کرد. همچنین صفحه نمایش کتابخوان‌های الکترونیک برای نشان دادن اطلاعات، از فناوری خاصی به نام جوهر الکترونیک (E-Ink) بهره می‌برند که این فناوری، تصویری مشابه کاغذ به کاربر ارائه می‌دهد که فاقد نور و هر نوع تشعشع مضر است. 
بنابراین مطالعه این کتابخوان‌ها کاملا شبیه خواندن کتاب‌های کاغذی و بی‌ضرر است. 
مزیت استفاده از جوهر الکترونیک در کتابخوان‌ها، مصرف بسیار کم باتری، زاویه دید تقریبا 180 درجه و ظاهر کاملا شبیه کاغذ آن است. البته نمایشگرهای جدیدی نیز به نام Pixel Qi به بازار جهانی معرفی شده‌اند که دو حالت رنگی ال‌سی‌دی و سیاه و سفید کتابخوان‌ها را با هم دارند. یعنی می‌توان در شرایط مختلف یکی از این دو حالت را انتخاب و بین آنها سوئیچ کرد. شاید بتوان فناوری این نمایشگر را به نوعی رقیبی برای جوهر الکترونیک (E-Ink) دانست. فناوری این نمایشگر جدید نیست. در واقع همان فناوری به کار رفته در ال‌سی‌دی‌هاست و از قابلیت‌های لمسی و چندلمسی هم پشتیبانی می‌کند. 
این را هم در نظر داشته باشید که مانند کتاب‌های کاغذی، کتابخوان‌های الکترونیک را هم می‌توان نشانه‌گذاری کرد. با استفاده از این قابلیت می‌توانید صفحه یا فصل مورد نظرتان را نشانه بگذارید و هر زمان که بخواهید سریعا به آن قسمت از کتاب مراجعه کنید. علاوه بر این، با استفاده از فرهنگ لغت موجود در آنها می‌توانید معنی کلمه‌ها و عبارات ناآشنا را هنگام مطالعه بیابید.گاهی به بخشی از مطالب یک کتاب نیاز پیدا می‌کنید و حتی نام کتاب هم یادتان نمی‌آید. اینجا است که کتابخوان‌های الکترونیک به دردتان می‌خورد.

** چه کسانی نباید کتابخوان الکترونیک بخرند؟
کتابخوان‌های الکترونیک اگر قابلیت‌های ویژه‌ای به خوانندگان نسخه‌های الکترونیکی ارائه می‌دهند، اما همین ویژگی‌ها موجب کاربری خاص این دستگاه شده است. به عنوان مثال یک کتابخوان الکترونیکی با وجودی که قابلیت اتصال به اینترنت از طریق wifi را دارد،اما به دلیل ویژگی خاص صفحه نمایش چندان برای جست‌وجوهای اینترنتی مناسب نیستند. در کل این ابزار ارتباطی تنها به منظور جست‌وجو در کتابخانه‌های الکترونیکی و دانلود کتب کارآمد است.
از سوی دیگر اگر چه سیستم‌عامل اکثر کتابخوان‌های الکترونیکی آندروید است، اما این سیستم‌عامل با آنچه روی تبلت‌ها نصب شده است تفاوت دارد.
به گفته حسنی، کارشناس بازار، اکثرا سیستم‌عامل‌های نصب شده روی کتابخوان‌های الکترونیک نسخه home سیستم‌عامل‌ها بوده و تنها برای مطالعه و بزرگنمایی و... نسخه های الکترونیک مناسب است. به گفته وی، این سیستم‌عامل‌ها قابلیت به روزرسانی نداشته و نمی‌توان از آنها به عنوان تبلت استفاده کرد.
کتابخوان‌های الکترونیک به دلیل ویژگی‌های ضعیف گرافیکی برای بازی و... مناسب نبوده و می‌توان گفت این ابزار برای افرادی که به مطالعه به ویژه مطالعه متون و روزنامه‌های خارجی علاقه‌مندند، مناسب است.البته در حال حاضر متون فارسی نیز در اینترنت برای علاقه‌مندان قابل دانلود است.

** کتابخوان‌های الکترونیک در ایران
کتابخوان‌های الکترونیک سال‌ها است که در بازارهای جهانی مخاطبان زیادی دارند و با توجه به استقبال بالا از این ابزارهای الکترونیکی جذاب و دوست داشتنی هر روز شاهد رشد تنوع چه از لحاظ مدل و چه از لحاظ قیمت در بازار این کالاها و توسعه نسخه‌های الکترونیکی هستیم. اما در ایران گویا وضعیت به گونه ای دیگر است و کتابخوان‌های الکترونیکی چندان کاربردی عمومی در بین کاربران ندارند.
این موضوع که به شدت به جریان صعودی قیمت این کتابخوان‌ها طی یکسال اخیر باز می‌گردد موجب شده است بازار این کالا محدود شود و کاربران و حتی آن‌دسته که به کتابخوان‌های الکترونیکی علاقه‌مند هستند به این موضوع فکر کنند بهتر است به جای صرف هزینه هنگفت برای خرید کتابخوان الکترونیکی برای خرید تبلت اقدام کنند و امکانات بیشتری را در اختیار گیرند. 
فعالان بازار در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کردند، تا پیش از اینکه قیمت دلار و در پی آن قیمت کالاهای حوزه آی تی و دیجیتال افزایش یابد، کتابخوان‌های الکترونیکی چندان در بازار شناخته شده نبودند و اینک که کاربران نسبت به این وسیله اطلاعات کسب کرده‌اند، قیمت‌ها در حدی افزایش یافته است که کسی تمایلی به خرید کتابخوان الکترونیکی از خود نشان نمی‌دهد.
ضرابی یکی از فعالان بازار کامپیوتر پایتخت در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: قیمت کتابخوان‌های الکترونیکی نسبت به سال گذشته در حدود سه برابر شده است و کتابخوان الکترونیکی که سال قبل 300 تا 400 هزار تومان قیمت داشت اکنون با قیمتی حدود 800 تا 900 هزار تومان به فروش می‌رسد. به گفته این فعال بازار این درحالی است که کتابخوان‌های الکترونیک تنها برای خواندن نسخه‌های الکترونیک مناسب هستند که از نظر خریداران صرف چنین هزینه‌ای برای خرید یک دستگاه با کاربرد صرفا مطالعاتی چندان به صرفه نیست.
اکبرزاده، یکی دیگر از فعالان بازار هم در این باره به «دنیای اقتصاد» اعلام کرد: در حال حاضر در بازار کتابخوان‌های الکترونیک کیندل و سونی از شناخته شده‌های بازار هستند. اما کتابخوان‌های برندهای کیندل و نوک جزو محبوب‌ترین‌های بازارند. 
این فعال بازار به «دنیای‌اقتصاد» گفت: این دستگاه برای دانشجویان، محققان، استادان و... گزینه بسیار خوبی است و نباید حتی تصورش را کرد که تبلت می‌تواند جایگزین این دستگاه باشد!